Zupa z krwi kaczki, trebusze, ghee – niektórzy mogą uważać te potrawy za dziwne lub nawet obrzydliwe, ale dla innych są to najsmaczniejsze potrawy na świecie. Zdecydowanie nie ma tu ludzi obojętnych. Opowiadamy o specyficznej stronie polskiej kuchni tradycyjnej.
Flaki
Fotografia uwielbiam.pl
Flaki to tradycyjne polskie danie, które zwykle przeraża wszystkich przybyszów do Polski. Jednak nie taki diabeł straszny, jak go przedstawiają.
Flaczki to żołądki wołowe lub wieprzowe pokrojone w cienkie plastry i zalane bulionem. Aby danie było dobre, żołądki należy dokładnie oczyścić nożem lub szczotką i umyć wiele, wiele razy. Trebucha powinna być gotowana przez bardzo długi czas, powinna stać się na tyle miękka, aby można ją było łatwo rozetrzeć między palcami. Następnie do bulionu dodajemy warzywa korzeniowe: marchew, pietruszkę, seler, dużą ilość przypraw. Często do zupy dodaje się smalec lub słoninę.
W Polsce zupę tę gotowano już w XIV wieku, bardzo lubili ją królowa Jadwiga i król Jagiełło. Przed II wojną światową w Warszawie istniał bar o nazwie „Flis”, w którym serwowano jedno danie – flaki po warszawsku.
Czernina
Fotografia winiary.pl
Czernina nie jest najpopularniejszym daniem wśród Polaków. Głównie dlatego, że jej głównym składnikiem jest kacza krew (czasem gęsia, królicza lub świńska). Nie brzmi to już zbyt apetycznie, a w 2023 roku portal kulinarny TasteAtlas uznał czerninę za najbardziej niesmaczną zupę na świecie.
Zupa przygotowywana jest z bulionu z kaczych podrobów, świeżej krwi, mąki i octu, aby zapobiec zsiadaniu się krwi. Dodaje się do niej również wiele przypraw, a także suszone śliwki, gruszki i jabłka. Jagodziankę podaje się z pierogami, domowym makaronem lub gotowanymi ziemniakami.
Z potrawą tą związany jest ciekawy polski zwyczaj. Jeśli rodzice panny młodej odmawiali oddania ręki córki swatom i panu młodemu, na znak tego częstowano gości czerniną.
Smalec
Fotografia medonet.pl
Smalec to podstawowy składnik kuchni staropolskiej, który do dziś jest bardzo lubiany. Jest na nim smażony, dodawany do wypieków i pasztetów, używany jako smarowidło do chleba. A ogromne kanapki ze smalcem i ogórkiem kiszonym są potrawą numer jeden na wszystkich jarmarkach bożonarodzeniowych w Polsce. Przekąska ta nie wygląda jednak zbyt atrakcyjnie, ale jej popularność w niczym nie przeszkadza.
Smalec stało się ulubieńcem Polaków w XIX i XX wieku. Zaczęło być używane jako tańszy zamiennik masła. Smalec wytwarzany jest ze słoniny wieprzowej (rzadziej gęsiej, kaczej lub z dzika) – po prostu topi się go w wysokiej temperaturze. Następnie dodaje się do niego sól, a w niektórych wariantach także cebulę, czosnek, przyprawy lub wędzony mostek.
Co ciekawe, smalec, w przeciwieństwie do tej samej margaryny, nie zawiera szkodliwych tłuszczów „trans” i praktycznie nie ma cholesterolu.
Wodzianka
Fotografia przepisownia.pl
Wodzianka to tradycyjna śląska zupa z czerstwego chleba, wrzątku, przypraw i zmiażdżonego czosnku. Zupa uznawana była za symbol gospodarności i oszczędności Ślązaków. Wymyślono ją po to, by wyrzucać jak najmniej chleba, nawet czerstwego, i jedzenia w ogóle. Na Śląsku jadano ją w ciągu dnia, na obiad i na kolację. Późną jesienią i zimą zupa była często spożywana na śniadanie – świetny sposób na rozgrzanie się.
W XIX i na początku XX wieku wódka była uważana za synonim śląskiej biedy, ponieważ często była jedynym pożywieniem spożywanym przez mieszkańców regionu przez długi czas.
Do dziś wódka jest bardzo popularna na Śląsku. Tradycyjna wersja zupy uznawana jest za doskonałe danie wielkopostne. Coraz częściej spotyka się jednak przepisy na wódkę w bardziej „bogatej” wersji z dodatkiem mostku, kiełbasy, smalcu czy kwaśnej śmietany.
Kaszanka
Fotografia paczkapietruszkowa.pl
I znowu krew. Kaszanka to kiełbasa, której głównymi składnikami są kasza gryczana lub jęczmienna, krew wieprzowa i produkty uboczne z dodatkiem cebuli i przypraw, zapakowane w oczyszczone jelito wieprzowe.
Pierwsze wzmianki o krwistej kiełbasie w Polsce pochodzą z XVII wieku. Na przełomie XX i XXI wieku kaszanka traktowana była jako wędlina niskiej jakości, o niewielkiej wartości odżywczej. Większość Polaków wstydziła się przyznać do jej spożywania.
Obecnie popularność kiełbasy powraca ze względu na jej cenne właściwości odżywcze. To jeden z najbardziej naturalnych produktów, jakie można kupić w sklepie mięsnym – kaszanka nie zawiera barwników i powstaje z prostych składników. Ponadto kaszanka jest znacznie tańsza niż inne rodzaje kiełbas.
Kaszankę spożywa się z kiszoną kapustą, chlebem, ogórkami kiszonymi lub ziemniakami w mundurkach. Latem chętnie grilluje się ją razem z kiełbaskami i mięsem.